Chapter 6 : English માં fluent કઇ રીતે બની શકાય?

અત્યાર સુધી ની journey માં આપણે એ શીખ્યા કે English એક ભાષા છે અને તેને ભાષા ની જેમ જ શીખી શકાય, કોઈ subject કે course ની જેમ નહીં. આ સીવાય આપણે language શીખવા ના બે મુખ્ય principles શીખ્યા.આપણે ભાષા શીખવાના natural રસ્તા ને પણ જાણ્યો. આ chapter માં આપણે શિખીશું કે કઈ રીતે English માં highest level ની fluency achieve કરી શકાય.

સામાન્ય રીતે આપણું ધ્યાન એ વાત પર જ કેન્દ્રિત રહેતું હોય છે કે આપણે શું કરવું. આ એક સારી બાબત છે કે આપણે હમેશા આપણા Goal ને  સામે રાખીએ અને એ બધુ જ કરીએ છીએ જે એ Goal achieve કરવા માટે જરૂરી હોય. હું એ જાણું છુ કે તમે એ બધુ જ કરશો જે તમને તમારા Goal  સુધી પહોંચવા માટે જરૂરી છે.પણ થોડાક સમય માટે હું તમારુ ધ્યાન divert કરવા માંગુ છુ.

તમારા dreams પૂરા કરવા માટે, “શું કરવું?”  એ જેટલું જરૂરી છે એટલું જ જરૂરી એ યાદ રાખવું છે કે “શું ન કરવું?”

આનો અર્થ એ થયો કે જો તમે જે કરવાનું છે એની સાથે જે  નથી કરવાનું  એ પણ ચાલુ રાખશો તો એ શક્યતા છે કે તમારું બધુ જ કામ balanced થઈ જાય અને તમે કશું જ ન શીખો. જ્યારે તમે English માં fluently બોલતા થવા માટે આટલી બધી મહેનત કરી રહ્યા છો તો એ vitally important(ખૂબ જ મહત્વ નું ) છે કે તમે શું નથી કરવાનું એ પણ જાણો નહિતો એ તમારો fluency નો રસ્તો બ્લોક કરી દેશે. તો, શક્ય હોય ત્યાં સુધી જે નથી કરવાનું તેને avoid કરો. જે નથી કરવાનું એને આપણે અહીં “misconceptions”  કહીશું.

Misconceptions એટ્લે “ગેરમાન્યતાઓ” English શીખવા દરમિયાન લોકો ના મગજ માં અઢળક ગેરમાન્યતાઓ હોય છે. આપણે અહી કેટલીક ખૂબ જ પ્રચલિત ગેરમાનયતાઓ ની ચર્ચા કરીશું અને પછી આપણે  English improve કરવા માટેની ખૂબ જ મહત્વ ની tips ની ચર્ચા કરીશું.

So, here we go with the first misconception.

Misconception 1:  Grammar is the most essential part to learn English: ગ્રામર આવડે તો જ English આવડે.

બીજા શબ્દો માં કહીએ તો જો તમારે fluently English બોલવું હોય તો તમારે grammar શીખવું જ પડે. આ સૌથી popular ગેરમાન્યતા છે. સામાન્ય પણે  એવું માનવામાં આવે છે કે grammar આવડે તો જ English આવડે અને લોકો આ વાત સાથે સહમત પણ થાય છે કારણકે તે બધાના મોઢેથી આજ સાંભળતા હોય છે જેમકે teachers, schools, colleges. જ્યારે આપણે English શીખવાની શરૂઆત કરીએ છીએ તે દિવસ થી જ આપણે Grammar ના અલગ અલગ નિયમો ઘોખવાનું શરૂ કરી દઈએ છીએ.

મોટાભાગના લોકો એવું માને છે કે જો કોઈ વ્યક્તિએ English બોલતા થવું હોય તો એને બધાજ Grammar ના નિયમો યાદ રાખવા અને ઘોખવા જોઈએ.પરંતુ હકીકત માં આ જરૂરી નથી. આ statement  કદાચ અમુક English ભાષા ના geniuses ને પચસે નહીં પણ આજ સાચું છે.

ચાલો આ statement ને એક logical કારણ આપીએ. તમે હવે એ તો ચોક્કસ જાણો  છો કે આપણી માતૃભાષા ગુજરાતીની જેમ જ  English પણ એક ભાષા છે. આપણે ગુજરાતી ભાષા  વિષે વિચારીએ

શું તમે ગુજરાતી ભાષા grammar શીખી ને શીખ્યા છો ?

શું તમે ગુજરાતી માં કશું પણ બોલતા પહેલા ગ્રામર ના નિયમો વિચારો છો ?

શુ કોઇ મમ્મી કે પપ્પા પોતના બાળક ને ગુજરાતી શિખવતી વખતે એને કાળ ના નામ ગોખવડાવે છે ?

ના, ક્યારેય નહીં.આપણે ક્યારેય કોઈ ગ્રામર નો rule શીખ્યા નથી. આપણે ફક્ત આપણી માતૃભાષા બોલવાની feeling ધરાવીએ છીએ.જ્યારે એક બાળક ભાષા શીખવાનું શરૂ કરે છે એ ફક્ત સાંભળે છે અને જે સાંભળે છે એ બોલવાનો પ્રયત્ન કરે છે અને આ પ્રકારની practice થી ધીમે ધીમે એ fluent થાય છે.તેથી બાળક માટે જે એ સાંભળે છે તે આઇડિયા છે અને બાળક તે આઇડિયા બોલે છે નહીં કે શબ્દ,વાક્ય કે ગ્રામર.

વધુમાં, આપણે ઘણા બધા લોકો ગામડામાં જોયા હશે કે જે ક્યારેય ગુજરાતી શીખવા school નથી ગયા અને ક્યારેય grammar નું નામ પણ સાંભળ્યું નથી છતાં તેઓ ગુજરાતી માં fluent છે. એજ રીતે જ્યાં English માતૃભાષા છે ત્યાં પણ ગામડા ના અમુક લોકો schools નહીં ગયા હોય તેમછતાં તે લોકો English fluently બોલે જ છે. તો પછી  આ લોકો માટે grammar નો કોઈ જ નિયમ જાણ્યા વગર English બોલવું કઈ રીતે possible થયું હશે?

તેથી શું તમને એ હાસ્યાસ્પદ નથી લાગતું જ્યારે કોઈ grammar શીખવા પર એટલો ભાર મૂકે કે એના વગર English બોલવું શકય જ નથી?

Grammar જરૂરી છે traditionally આપણને જે રિતે શીખવવામાં આવે છે તે રીત વિચિત્ર અને ખોટી છે. ભાષા નો ઉપયોગ વાતચીત માટે થાય છે અને Grammar ભાષા નો એ ભાગ છે જેના દ્વારા આપણે આપણા વિચારો અને સંદેશ બીજા વ્યક્તિ સુધી પહોંચાડી શકીએ છીએ

પણ આપણે ક્યારેય grammar ને communication ના angle થી શિખતા જ નથી. આપણે ફક્ત અલગ- અલગ કાળ, કાળ ના પ્રકાર અને બીજા જરૂર વગરના નિયમો ઘોખીએ છીએ.

માનો કે આપણે ભૂતકાળ વિષે શીખવાનું છે તો સૌ પ્રથમ આપણે કાળ ના નામ યાદ રાખીએ છીએ કે આ સાદો ભૂતકાળ છે, આ પુર્ણ ભૂતકાળ છે વગેરે. પછી આપણે એ કાળ ની રચનાઓ યાદ રાખીએ છીએ અને પરીક્ષા માં એ રચનાઓ ના આધારે પ્રશ્ન પૂછવામાં આવે છે. પરંતુ આ આખી process માં ક્યાંય એ કાળ ને ક્યાં ઉપયોગ  કરવો અથવા એ કઈ situation માં બોલાશે એ શિખતા જ નથી.

પછી આપણે ‘I’ એટ્લે પ્રથમ પુરુષ, ‘you’ એટેલ બીજો પુરીષ, Singular, Plural, નામ, સર્વનામ, to be, Object, Subject, Verbal અને નોન Verbal આવા બધા terms ઘોખીએ છીએ.

I don’t want to make this point unduly, પણ કેટલીક schools, અને classes માં તો કાળ કેટલા પ્રકારના છે અને કયા કયા છે આવો પણ પ્રશ્ન પરીક્ષા માં પૂછાય છે.  કેટલું હાસ્યાસ્પદ?

Grammar શીખવું જરૂરી છે પણ traditionally ક્યારેય આપણે grammar ને સાચી રીતે શીખી શકતા નથી. આપણે અત્યાર સુધી  Grammar ના નિયમો ઘોખ્યા છે, એના base પર પરીક્ષા આપી છે,પરીક્ષા પાસ કરી છે અને ભૂલી ગયા છીએ. ક્યારેય આપણે real ગ્રામર કે જે communication ના base પર હોવું જોઇએ તે શીખ્યા જ નથી॰

ગેરમાન્યતા 2 : We need to learn words to speak English. : શબ્દો આવડે તો જ English આવડે.

આ ગેરમાન્યતા પ્રમાણે તમે જો fluent English બોલવા માંગો છો તો તમારે શબ્દો શીખવા પડશે. અથવા આપણે એમ પણ કહી શકીએ કે શબ્દો ઘોખવા પડશે. તમે ઘણા બધા લોકો ને આવું કહેતા સાંભળ્યા હશે. આ statement સાથે હું સહમત છુ કે words એ language નો ખૂબ જ મહત્વ નો  ભાગ છે કે જેના વગર એક વાક્ય બોલવું પણ શક્ય નથી.

પણ આપણે એ પણ જાણવું જરૂરી છે કે શબ્દભંડોળ એટ્લે કે vocabulary નો real અર્થ શું છે. સામાન્ય રીતે જ્યારે students ને words શીખવવા માં આવે છે ત્યારે તેમને vocabulary ના નામ પર થોડાક શબ્દો નું તૈયાર કરેલું લિસ્ટ આપવામાં આવે છે કે જે સરળતાથી internet કે કોઈ બીજા resource પરથી પણ મળી શકે. પછી એમને આ words ઘોખવા કહેવામા આવે છે. જો આપણે આજ પદ્ધતિ ને vocabulary improvement કહેતા હોઇએ  તો ફરી એક વખત આપણે વિચારવાની જરૂર છે.

આ સંદર્ભ મા,  I would like to share you an incident with you, મારા એક મિત્ર એક દિવસ કોઈ ક્લાસ માં spoken English ની inquiry માટે ગયા હતા. બધી formality પૂરી કર્યા પછી તેમને એવું જણાવવામાં આવ્યું કે એમને એક vocabulary test આપવો પડશે. તમને જાણી ને shock લાગશે કે એ vocabulary test માં કેવા શબ્દો હતા॰  પાટલા ઘો, પાણિપુરી, ચમચો, સાણસી, ડહાપણ ની દાઢ, લોટો. વગેરે

હવે હું તમને એક પ્રશ્ન પૂછવા માંગુ છું. ઉપરના આ words  તમે કેટલી વાર વાતચીત માં બોલ્યા છો? કદાચ કેટલાક students તો ઉપરના અમુક words જાણતા પણ નહીં હોય. તો પછી આવા words કે જે ક્યારેય સામાન્ય વાતચીત માં ઉપયોગ માં લેવાતા નથી એવા words શીખવાની શી જરૂર ?

તમને નથી લાગતું કે students ને આવા બધા words કે જે ક્યારેય use નથી થવાના એ આપવા એક પ્રકારનું torture છે?  બીજી એક રસપ્રદ વાત એ છે કે જેટલા પણ students H.S.C પાસ કરે છે એ બધાજ students વ્યવહાર માં વપરાતા શબ્દો જાણતા જ હોય છે અથવા school period દરમિયાન  at least એ શબ્દો સાંભળ્યા તો હોય જ છે. એ લોકો એ ફક્ત આ શબ્દો ને use ક્યાં કરવા એજ શીખવાનું હોય છે. તેમ છતાં મોટાભાગની Spoken English ની બુક્સ ના pages આવા બધા words જેમકે પ્રાણીઓ ના નામ, પક્ષીઓ ના નામ, વાર ના નામ, મહિનાઓ ના નામ વગેરે થી ભરેલા હોય છે કે જે students primary schools માં શીખtતા હોય છે.

શબ્દો ચોકકસ થી મહત્વ ના છે.પણ students એને સાચી રીતે શીખી શકતા નથી. મોટાભાગ ના લોકો એ ક્યારેય realize નથી કરી શકતા કે ખરેખર vocabulary શું છે અને એ કઈ રીતે improve કરી શકાય.એ માન્યતા ભુલ ભરેલી છે કે એકલા શબ્દો  શિખવાથી English મા બોલતા થી શકાય છે. ખરેખર તો વ્યવ્હાર મા આપણે શબ્દો નહી પણ વાક્યો બોલીએ છીએ. મોટા ભાગ ના students કે જે શબ્દો  શીખવા પાછળ આંધળી દોટ મુકે છે એ આ હકીકત થી અજાન હોય છે કે વાતચીત મા વાક્યો ની જરુર પડે છે. એટલે વધુ મહત્વ્ની વાત એ છે કે આપણે શબ્દો ને વાક્ય મા વાપરતા શીખીએ. આપણો focus શબ્દો ને એકલા યાદ રાખવાની જગ્યાએ તેમના ઉપયોગ શીખવા નો હોવો જોઇએ.

આપણે બે પ્રકારના words જોડે contact માં આવીએ છીએ.

• Literal words:

આ શબ્દો normal અને રોજ બરોજ ની વાતચીત માં ઓછા ઉપયોગ માં લેવાય છે. આ શબ્દો writing માં વધુ ઉપયોગ માં લેવાય છે. For Example, જો કોઈ વ્યક્તિને તમારા ઘરનું સરનામું જાણવું હશે તો તમને એ પૂછસે કે “તમે ક્યાં રહો છો?” English માં “Where do you live?” અહીં ‘live’ એટ્લે ‘રહેવું’ થાય. ‘રહેવું’ એટ્લે ‘reside’ પણ થાય છે. પણ normal conversation માં તમે જો કોઈને “where do you reside?” એવું પૂછો છો તો તમે uneducated અને funny sound થાઓ છો કારણકે reside એ literal શબ્દ છે અને communication માં ખૂબ ઓછો વપરાય છે. આવા શબ્દો તમારે બને ત્યાં સુધી avoid કરવા ના છે.

એ સીવાય ઘણા એવા શબ્દો હોય છે જે technical હોય છે અને particular field ના લોકો દ્વારા જ બોલાતા હોય છે જેમકે “Cardiomyopathy” આ એક medical શબ્દ છે જે doctors દ્વારા વધારે use થાય છે. તમે જો English શીખવાની શરૂઆત કરી રહ્યા છો તો આવા words ને avoid કરવા. તમે એક વખત ટ્રેક પર આવ્યા પછી આ બધા words ને પણ શીખી શકો છો.

• Communicative words:

આ group ના શબ્દો ખૂબ જ મહત્વ ના અને રોજબરોજ ની વાતચીત માં વપરાતા હોય છે.આપણે આ શબ્દો પર આપણો બધો focus આપવાનો છે કારણકે આ શબ્દો power words છે કે જેની  તમારે day to day communication માં જરૂર પડશે. આ book માં તમને આ બધા મહત્વના શબ્દો તેને કઈ રીતે ઉપયોગ માં લેવા એની માહિતી સાથે મળી રહેશે.

 Misconception 3: Translation is the key to fluency: English સારી રીતે બોલવા માટે translation કરી ને બોલવું જરૂરી છે.

Partially, આ statement સાચું છે કે કોઈ વ્યક્તિ translation ના માંધ્યમ થી માતૃભાષા સીવાય ની ભાષા શીખી શકે છે.અને આ English માટે પણ એ એટલું જ સાચું છે. હું સહમત છું કે translation English ભાષા માં બોલવા માટેનું એક ઉત્તમ સાધન છે અને ઘણા લોકો તેનો benefit પણ લઈ રહ્યા છે.  પરંતુ, એક ભાષામાંથી બીજી ભાષા માં translation કરવાનો એક ગેરફાયદો છે. તે beginners માટે useful છે. તે beginners માટે ખૂબ જ સારી રીતે કામ આપી શકે છે કારણકે તેમને normal informal chat જ કરવાની હોય છે કે પછી એક કે બે વાક્ય માં જવાબ આપવાના હોય છે. પણ જ્યારે આપણે એકસાથે લાંબુ conversation English માં કરવાનું થશે ત્યારે translation આપણને નુકશાન કરી શકે છે.

Translator પોતાના મગજ માં એક વાક્ય વિચારે છે અને પછી થોડી વાર રોકાયા પછી બોલે છે. આ method spontaneous સ્પીચ માં શક્ય નથી. Spontaneous speech માં તમારે એકસાથે બોલવાનું હોય છે. તમારે next  sentence પહેલું sentence પૂરું થાય એ પહેલા જ વિચારી લેવાનું હોય છે. આ process unconsciously જ શક્ય છે કારણકે જ્યારે આપણે બોલતા હોઈએ ત્યારે આપણે વાક્ય વિચારવા ની process નહીં કરી શકીએ.  જો તમે translation પર જ આધાર રાખશો તો તમે તમારી જાત ને એવી વિચિત્ર situation માં મૂકી દેશો જ્યાં તમારી fluency stuck થઈ જશે અને તમે English બોલવામાં struggle કરશો.  આપણે આપણી માતૃભાષા વિષે વિચારીએ, આપણે ક્યારેય translation થી આપણી ભાષા નથી બોલતા.તમને તમારી માતૃભાષા બોલવાનો ઘણો જ અનુભવ છે. તમે તમારી માતૃભાષા બોલવાની Feeling ધરાવો છો. Same feeling આપણે English માં લાવવી પડશે જે translation ના માંધ્યમ થી શક્ય નથી.  So, basically, આ થોડીક ગેરમાન્યતાઓ છે કે જે લોકો ના મગજ માં English ને લઈ ને હોય છે અથવા આપણે એમ પણ કહી શકીએ કે આ લોકો ના પ્રશ્નો છે. હવે, next થોડાક pages માં આપણે English માં knowledge અને fluency કઈ રીતે લાવી શકાય એની ચર્ચા કરીશું અને હું તમને થોડીક tips આપીશ. એટ્લે જો કદાચ થોડીક આળસ હોય તો એ છોડી દેજો અને હવે પછીના pages તમારા full concentration અને focus થી વાંચવા પ્રયત્ન કરજો.